بررسی مبانی، اصول و روش های تربیت اخلاقی از دیدگاه امام صادق (ع)

چکیده اخلاق» یکی از ارکان اساسی فرهنگ بشری است و لذا «تربیت اخلاقی»، از دیرباز مورد توجه پیامبران، مصلحان اجتماعی، اندیشمندان و مربیان قرار گرفته است. از آنجا که در دین مبین اسلام، اخلاق و تربیت اخلاقی، آبشخور اعتقادی و معنوی دارد، رجوع به آراء و افکار بزرگان دین از جمله پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) می تواند الهام بخش برنامه های تربیت اخلاقی باشد. هدف این پژوهش که با روش تحلیلی - اسنادی انجام گرفته، بازشناسی و تبیین مبانی ،اصول و روش‏های تربیت اخلاقی از دیدگاه امام صادق(ع) به مثابه یکی از نظریه‏پردازان اصلی جهان تشییع بوده است. بدین منظور، احادیث و سیره عملی ایشان است و همچنین مطالبی که در شرح و تفسیر این روایات نگاشته شده، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته.در مکتب جعفری، مبانی، اصول و روش های تربیت اخلاقی همسوبا هدف غائی تربیت یعنی قرب الهی تعریف می شود. بر این اساس، مهم ترین نتایج و دستاوردهای این تحقیق عبارت است ازشناسایی مبانی تربیت اخلاقی از جمله خداجویی، اندیشه ورزی و عقلانیت،کرامت، ضعف، هدایت پذیری انسان، جذبه حسن و احسان، و شناسایی اصول تربیت اخلاقی شامل تقوی و زهد، اعتدال، عزت، سعه صدر، مسامحت، تبلیغ و ارشاد، تعلیم، فضل، تواضع، تذکر، آراستگی. برای تحقق این اصول، روش هایی مانند مراقبه ومحاسبه نفس، مجاهده وتحمیل برنفس، روش پرهیز از معاصی، روش اعتدال بیم وامید، امر به معروف و نهی ازمنکر، روش یادآوری نعمت ها، روش عبرت آموزی، روش عفو وگذشت، روش تکریم شخصیت، روش عیب پوشی، موعظه به عنوان روش های دفع و درمان رذایل شناسایی شده است. همچنین نتایج نشان داد که موانع و آسیب های تربیت اخلاقی ناشی از عدم شناخت حقیقی از خود، عدم شناخت صحیح فضایل اخلاقی و خروج از اعتدال، غفلت و سهل انگاری است. واژه های کلیدی: تربیت اخلاقی، مبانی تربیت اخلاقی، اصول تربیت اخلاقی، روش های تربیت اخلاقی، امام صادق (ع)